برای همه ما ممکن است این اتفاق بیافتد که در طول روز گاهی دچار وسواس فکری شویم به طور مثال به این فکر کنیم که آیا دستانمان تمیز است ؟ آیا به هنگام خروج از خانه گاز را خاموش کرده اید؟
یا ممکن است تسبت به خودتان سخت گیر و خشن باشید.
ایجاد چرخه فکری عملی این سری سوالات و رفتارات در ما می تواند باعث ایجاد اختلال وسواس فکری عملی شود. در ادامه به بررسی دقیق اختلال وسواس (OCD) به همراه بهترین روانشناس تهران خواهیم پرداخت.
وسواس فکری عملی (OCD) چیست؟
اختلال وسواس نوعی اختلال از جنس اضطراب است که یکسری افکار تکراری و غیر قابل کنترل در افکار شما می چرخد. این افکار شما را وادار به انجام کارهایی می کند که این کارها می تواند دوباره انجام دادن یک کار و یا شستن مداوم وسایل یا دست ها و غیره باشد.
در این مواقع حدود 20 یا 30 دقیقه مشغول فکر به یک موضوع می شوید مثلا این که آیا شیشه های ماشین را بالا داده ام؟ و بعد از آن افکارتان شما را مجبور می کند که بروید و این موضوع را چک کنید.
در این مقاله بخوانید
علائم و نشانه های اختلال وسواس فکری چیست؟
این که شما درگیر فکر شوید و یا گاهی افکار وسواسی داشته باشید بخ معنای ابتلا به اختلال وسواس فکری عملی نیست بلکه زمانی می توان گفت که شما دچار این اختلال شده اید که روزانه وقت زیادی را صرف این افکار کنید و نشانه های رفتاری که در ادامه عنوان خواهیم کرد را داشته باشید.
افکاری را که در صورت ابتلا به اختلال وسواس روزانه در ذهن بیمار مرور خواهد شد را در اینجا عنوان خواهیم کرد:
• ترس و واهمه از میکروب ها و ویروس ها و مریض شدن
• ترس از دست دادن و غیر قابل کنترل شدن موارد
• افکار رابطه های جنسی خشن
• توجه افراطی به نظم و انظباط
• توجه افراطی به خوش شانسی و بد شانسی در هر اتفاقی
• توجه افراطی روی اخلاق و ایده ئولوژی
رفتاری که در صورت ابتلا به اختلال وسواس روزانه بیمار به صورت جبری انجام می دهد عبارتند از :
• چند بار چک کردن قفل بودن درب ها و خاموش بودن چراغ ها
• روزانه چندین بار تماس با عزیران برای اطمینان از سلامت آن ها
• انجام حرکات ریتمیک و غیر ارادی و عصبی برای کاهش اضطراب ( تکان دادن پا ، خوردن ناخن و..)
• وقت زیاد برای تمیزی و شستن صرف کردن
• جمع کردن و نگهداری وسایلی که نیازی به آن ها نیست
• انجام اعمال دینی به علت ترس ناشی از تنبیه شدن.
خود درمانی اختلال وسواسی چگونه است؟
در ادامه می خواهیم یه روش درمانی عالی و مناسب برای خود درمانی اختلال وسواس فکری عملی عنوان کنیم. به طور کلی درمان اختلال وسواس فکری به دو روش است یکی درمان شناختی رفتاری و دیگری درمان روانپریش.
درمان به شیوه روانپریش فقط توسط روان درمانگر انجام می شود اما خبر خوب این ک می توانید از روسش شناختی رفتاری خود درمانی اختلال وسواس را آغاز کنید.
در ادامه 6 قدم درمان اختلال وسواس را مطرح خواهیم کرد.
قدم اول : تشخیص محرک ها
اولین قدم شناخت محرک هاست شناخت این که چه چیزهایی باعث می شود افکار یا رفتار جبری اختلال وسواس به ما حمله کند .به فرض مثال برای کسی که مدام فکر می کند بعد از خروج از خانه گاز را روشن گذاشته خروج از خانه برای او یک محرک است.
لیستی از محرک ها تهیه کنید و دفترچه ای همراه داشته باشید و هرلحظه که دچار افکار وسواسی شدید نام محرک را به لیست اضافه کنید با این کار شما اولین قدم را برای درمان برداشته اید.
قدم دوم : یادگیری مقابله صحیح با رفتار جبری ناشی از وسواس
معمولا افرادی که دچار این اختلال هستند سعی می کنند از شرایط و موقعیت هایی که باعث می شود آن ها را دجار افکار وسواسی کند دوری کنند ، این روش در کوتاه مدت مثل مسکن عمل می کند اما باعث کاهش اضطراب شما نخواهند شد بنابراین در دومین گام درمان اختلال وسواس باید نحوه صحیح روبروی و مقابله با رفتار جبری وسواس فکری و شرایط و موقعیت هایی که باعث می شود شما دچار افکار وسواسی شوید را یاد بگیرید.
لیستی از محرک ها که در گام اول تهیه کرده بودید را بر اساس شدت اهمیت و ترسی که بر شما وارد می کند مرتب کنید و از ضعیف ترین ها شروع کنید.
به طور مثال اگر از باز ماندن درب خانه بعد از خروج 30 درصد اضطراب دارید ولی از سالم رسیدن فرزندتان به مدرسه 90 درصد ، باید از آن محرک هایی آغاز کنید که کمتر شما را دچار اضطراب می کند.
هر لحظه که دچار فکر شدید سریعا جلو خودتان رابگیرید و اجازه ندهید غرق در افکار و احساسات شوید و تمرکز خودتان را بر روی کاری که در آن لحظه انجام دهید بگذارید.
قدم سوم : فکرهای وسواسی را چالش دعوت کنید
خودتان دقیق می دانید که چه فکر و خیالی در حین غرق شدن در اضطراب های ناشی از نگرانی در شما وجود دارد. آن ها را قبلا شکار کرده اید . الان بهترین زمان است که به مقابله با آن ها بروید . مثلا اگر فکر کثیف بودن دست ها قبل از خوردن غذا به ذهن تان آمد درحالی دستان تان را یکبار شسته اید مقابل افکار خود بایسیتد و با همان دستان غذا بخورید . ممکن است این افکار قوی باشند که شما حس کنید حالتان بعد خوردن غذا بد شده اما بدانید که همه این ها کار وسواس فکری است سعی کنید مقاوم باشید و نترسید.
قدم چهارم : از دیگران کمک بگیرید
هنگامی که احساس کردید برخی از محرک ها بسیار قوی هستند و شما به تنهایی نمی توانید با آن ها مقابله کنید از دوستان و آشنایان و خانواده کمک بگیرید
به همراه آن ها به دل ترس ها و اضطراب های ناشی از اختلال وسواس خود بروید و با آن ها مقابله کنید.
قدم پنجم : کنترل استرس
در مقابله با محرک ها عجله نکنید و چند تا با هم را شروع نکنید ، استرس ناشی از شکست و عدم موفقیت ممکن است شما را اذیت کند
پس برای آرام سازی ذهن از یوگا ، مدیتیشن ، نفس کشیدن صحیح و ورزش روزانه استفاده کنید.
قدم ششم : به سبک زندگی جدید خوش آمدید
حالا با گذشت زمان ، شناخت محرک ها و مقابله با آن ها شما به این نتیجه رسیده اید که می توانید افکار خود را مدیریت کنید و از چیزی نترسید.
سبک زندگی جدید یعنی دیگر از افکاری که در گذشته باعث اضطراب تان می شد رها شدید و رفتاری را که به صورت جبری ناشی از اختلال وسواس عملی انجام می دادید را کنترل کردید. پس خواب کافی و ورزش روزانه را حتما داشته باشید تا در شما به یک عادت تبدیل شود.
در آخر می توانید از مشاوره دکتر راحله هنری برای درمان اختلال های روانی خود کمک بگیرید.
در ادامه بخوانید…..
